Τετάρτη, Νοεμβρίου 29, 2006

Μεταφραστικές Ανακατωσούρες

Μια ωραία πρωία αγαπητέ αναγνώστη, ο αρχαίος δαίμων Dormammu αποφάσισε να πεταχτεί μέχρι πολύ γνωστό βιβλιοπωλείο της Κηφισιάς προκειμένου να σκοτώσει την ώρα του επιδιδόμενος σε καταναλωτικό όργιο. Το βλέμμα του έπεσε σε ένα ογκώδες βιβλίο με τίτλο «1001 ταινίες που πρέπει να δείτε» (την συνέχεια «πριν πεθάνετε» την έφαγαν, αλλά δεν ήταν αυτό το πρόβλημα), των εκδόσεων Κοχλίας. Ωραίο χαρτί, προσεγμένη δουλειά. Στο εξώφυλλο, ο συμπαθέστατος Τζακ Νίκολσον έχει μια λάμψη στα μάτια του που καθηλώνει. Δίπλα ακριβώς η αγγλική έκδοση, εξίσου προσεγμένη και χωρίς εμφανείς διαφορές. Τιμή παραπλήσια, ίσως 2- 3 ευρώπουλα ακριβότερη η αγγλική. Για όσους δεν γνωρίζουν το βιβλίο να πω ότι πρόκειται για μια απόπειρα να κατηγοριοποιήσει τις 1001 καλύτερες (εντάξει, σύμφωνα με τα γούστα των 60 συγγραφέων του) ταινίες από όλα τα είδη του κινηματογράφου ξεκινώντας από το 1902 και καταλήγοντας στο 2004 και στο Million dollar baby του μεγάλου Κλιντάρα. Αν και ο δαίμων είχε ορισμένες αντιρρήσεις ως προς την επιλογή των ταινιών (για παράδειγμα δεν θα περιλάμβανε με τίποτα το Blair Witch Project στην λίστα) αποφάσισε να σκάσει τα 40€ και να αγοράσει την ελληνική έκδοση, μόνο και μόνο επειδή στο τέλος είχε ευρετήριο και με τους ελληνικούς τίτλους. Μέχρι εδώ καλά. Τα νεύρα του τον έπιασαν όταν ξεκίνησε να το διαβάζει. Άνοιξε τυχαία δύο ταινίες, το Πράκτωρ 007 εναντίον Χρυσοδάκτυλου και το SOS Πεντάγωνο καλεί Μόσχα.
Στην πρώτη περιέχεται το απόσπασμα: «… όλα τα κλασσικά στοιχεία των ταινιών 007 προκαλούν πολύ μεγάλη αναταραχή (Χμμμμμμμμμμμμ): η Shirley Bassey τραγουδάει το ομώνυμο τραγούδι (μέχρι εδώ καλά), ο εφοδιασμένος με διάφορα σύνεργα Aston Martin εμφανίζεται με αλεξίσφαιρη ασπίδα και εκτινασσόμενο κάθισμα..». ΕΛΕΟΣ Κ. ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΑ μου… Επισημαίνω ότι γραμματικά δεν υπάρχει λάθος. Απλά ο μεταφραστής είτε α) είναι φίλος του William Lawson (!!), είτε β) δεν έχει δει ποτέ την ταινία (γιατί αν την έβλεπε αποκλείεται να έγραφε ότι η Aston Martin είναι άνθρωπος….), είτε γ) είναι γυναίκα που δεν ξέρει τι είναι η Aston Martin του James Bond (αν είναι άντρας και δεν ξέρει, ακόμα χειρότερα). Παρόμοιες πατάτες περιέχονται και στην μετάφραση της δεύτερης ταινίας όπου η λέξη bomber μεταφράζεται ως «βομβιστής» αντί του ορθού «βομβαρδιστικό αεροπλάνο», αλλά τελικά και σε πάμπολλα άλλα κείμενα, όπως εμπεριστατωμένα το ξεφύλλισα αργότερα….. Άθλια μετάφραση, πρόχειρη και επιπόλαιη, από ανθρώπους που δεν ξέρουν το αντικείμενο. Ο δαίμων εικάζει, αγαπητέ αναγνώστη, ότι προκειμένου να κυκλοφορήσει το βιβλίο το συντομότερο δυνατόν, αφού αγοράσθηκαν τα δικαιώματα από τον ξένο εκδοτικό οίκο, επιστρατεύθηκαν από τον έλληνα εκδότη για να το μεταφράσουν άσχετοι, συγγενείς, φίλοι και γείτονες. Κρίμα. Κι αν ξαναπληρώσω για την ελληνική μετάφραση ενώ υπάρχει το πρωτότυπο, να μου τρυπήσετε την μύτη. Τώρα θα μου πείτε: «πρώτη φορά είναι που σου τυχαίνει?» Όχι, αλλά ρε γαμώ το, φαινόταν περιποιημένη έκδοση απ’ έξω………….